محاسبه بهره‌وری و کشش جانشینی بخش صنعت اقتصاد ایران

بررسی و تعیین پارامترهای ساختاری بخش‌های مولد اقتصادی یکی از موضوع‌های پایه‌ای در مطالعات تجربی در زمینه اقتصاد کلان است. به عبارت دیگر، بررسی ساختار بخش‌های مختلف تولیدی در اقتصاد یک کشور برای ایجاد بینش در سیاست‌گذاران اقتصادی در خصوص وضعیت موجود و تأثیرگذاری سیاست‌های مختلف، بسیار مهم است. براساس این، در این مقاله، تلاش می‌شود مقادیر کمی دقیق و به‌روز برای شاخص‌های بهره‌وری و کشش قیمت و جانشینی عوامل تولید به‌عنوان دو پارامتر ساختاری مهم در بخش صنعت اقتصاد ایران با لحاظ ادبیات نظری جدید و همگام با پیشرفت‌های فنی برآورد شوند که برای این منظور از تابع هزینه انعطاف‌پذیر درجه دوم نرمالایز شده طی دوره 1392-1353 استفاده شده است. شاخص‌های یادشده در دو حالت لحاظ کل عوامل تولید و لحاظ صرفاً حامل‌های انرژی برآورد شده‌اند. نتایج حاکی از آن است که متوسط شاخص بهره‌وری کل عوامل تولید و شاخص بهره‌وری انرژی در دو حالت به ترتیب معادل 32/0% و 62/0% و اندک است و براساس کشش‌های هزینه محاسبه شده، هر دو عوامل تولید و حامل‌های انرژی، نهاده‌های نرمال هستند و کشش خودی آلن برای نهاده‌های مختلف مطابق نظریه، منفی بوده است. همچنین کشش محاسبه شده جانشینی موریشیما بین عوامل تولید و حامل‌های انرژی برای تمام نهاده‌ها غیر از یک مورد برای عوامل تولید مثبت و کوچک‌تر از واحد بوده که نشان‌دهنده جانشینی محدود عوامل تولید و حامل‌های انرژی در بخش صنعت ایران است.